Bezetting van andermans eigendom: welke veranderingen zijn er gekomen met de invoering van artikel 634bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht?
Met de invoering van artikel 634 bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht, als onderdeel van het Veiligheidsdecreet van 2025 (Wet nr. 80 van 9 juni 2025), heeft Italië een nieuw misdrijf toegevoegd om illegale bewoning van woningen te bestrijden. Deze wet, die op 12 april 2025 in werking is getreden, introduceert strengere maatregelen ter bescherming van huiseigenaren en snellere procedures om hun rechten te herstellen. Hieronder worden de veranderingen, de nu geldende maatregelen en de invloed op zowel eigenaren als overtreders uitgelegd.
Wat bepaalt artikel 634bis van het Wetboek van Strafrecht?
Artikel 634bis maakt het illegaal bezetten of behouden van woonruimte strafbaar, evenals het blokkeren van de toegang voor rechtmatige eigenaren of huurders. Belangrijke punten zijn:
Straf voor illegale bewoning van onroerend goed: Personen die huizen zonder toestemming bewonen of de eigenaar beletten binnen te komen, kunnen een gevangenisstraf krijgen van 2 tot 7 jaar. Deze straffen gelden ook voor hen die via frauduleuze middelen onroerend goed verwerven en overdragen.
Doel van het misdrijf: Het betreft woningen die als verblijfsplek worden gebruikt, zoals appartementen en huizen. De overtreding betreft zowel fysieke inname met geweld of dreiging als bezit zonder wettelijke grondslag.
Het doel van de norm: Het voornaamste doel is de bescherming van huiseigenaren te verbeteren, de terugkeer van eigendommen te versnellen en schade te vergoeden.
Hoe verschilt dit van eerdere wetten?
Vóór artikel 634bis werden illegale bezettingen geregeld door artikel 633 van het Wetboek van Strafrecht ("Inbreuk op grond of gebouwen"). Deze bepaling was algemener en minder doelgericht:
Het richtte zich niet specifiek op woonvastgoed. De terugvordering via civiele procedures was omslachtig en traag. Huiseigenaren stonden soms jaren machteloos tegenover illegale huurders.
Artikel 634bis legt de nadruk op snellere procedures en zwaardere straffen, wat de bescherming van eigendomsrechten aanzienlijk vereenvoudigt.
Welke nieuwe mogelijkheden hebben eigenaren ervaren?
Het Veiligheidsdecreet van 2025 biedt nieuwe middelen voor eigenaren:
Versnelde uitzettingsprocedures: Na aangifte bij de politie over illegale bewoning kan deze direct ingrijpen als er voldoende redenen zijn. De rechter kan een onmiddellijk ontruimingsbevel geven, wat de tijd voor herstel van de rechten aanzienlijk verkort. Bij verzet kan de politie, met toestemming van de officier van justitie, gedwongen ontruimen.
Schadevergoeding: De eigenaar kan schadevergoeding eisen voor de aangerichte schade. Schade wordt vermoed, waardoor de eigenaar enkel het feit van bewoning hoeft te bewijzen, zoals bevestigd door rechtspraak (bijvoorbeeld uitspraak nr. 12879 van het Hof van Cassatie, 14 mei 2024). Bewijs kan gebaseerd zijn op vermoedens (artikel 2727 van het Burgerlijk Wetboek), wat het proces vereenvoudigt.
Vaste vergoeding: Als de schade niet precies kan worden aangetoond, kan de rechter schadevergoeding naar billijkheid vaststellen (artikel 1226 van het Burgerlijk Wetboek). Dit bedrag wordt vaak berekend op basis van de marktwaarde van de huur gedurende de illegale bewoningstijd. Bijvoorbeeld, een vergoeding van € 200 per maand kan worden toegekend.
Vergoeding voor immateriële schade: Eigenaren kunnen ook vergoeding eisen voor immateriële schade, zoals emotioneel leed. Bij een strafrechtelijke veroordeling is het aantonen van dergelijke schade eenvoudiger, omdat de overtreding al is vastgesteld. In andere gevallen moet de eigenaar bewijzen dat de schending als misdrijf kan worden beschouwd.
Voor wie zijn de nieuwe regels voordelig?
De nieuwe regels gelden voor:
Eigenaren van onroerend goed die te maken krijgen met illegale bewoning. Legale huurders die door de handelingen van anderen hun woning niet in kunnen. Verhuurders in conflict met huurders die de huur niet betalen en weigeren te vertrekken na afloop van de huurovereenkomst.
Wat is artikel 648bis van het Wetboek van Strafrecht?
Artikel 648bis behandelt een heel ander type misdaad: witwassen. Het staat los van illegale bewoning, maar het is belangrijk om het duidelijk te maken om verwarring te voorkomen:
De kern van de misdaad: Artikel 648bis straft pogingen om geld, eigendommen of andere waardevolle zaken, verkregen uit misdaad (zoals diefstal, fraude of drugshandel) te legaliseren. Het gaat om het verhullen van de illegale oorsprong van activa zodat ze legaal lijken.
Straf: Gevangenisstraf van 4 tot 12 jaar. Boete van 5.000 tot 25.000 euro.
Voorbeelden van witwassen: Substitutie van activa: het omwisselen van illegale gelden voor andere bezittingen. Overdracht van activa: het doorgeven van illegale middelen of overdracht van bedrijven, onroerende zaken of goederen. Verbergen van herkomst: handelingen die het moeilijk maken om activa aan een misdrijf te koppelen.
Waarom is de nieuwe norm belangrijk?
Artikel 634bis en de bijbehorende procedures adresseren belangrijke punten:
Versnelling van het uitzettingsproces: Verhuurders wachten niet meer jaren. Zwaardere straffen: Harde straffen (tot 7 jaar cel) moeten ontmoedigen. Schadevergoeding: De mogelijkheid om zowel materiële als immateriële schade te vergoeden maakt de bescherming van eigendomsrechten effectiever.
Hoe functioneert dit in de praktijk?
De eigenaar ontdekt illegale bewoning: Bijvoorbeeld als het appartement zonder toestemming wordt bewoond, of als de huurder na het contract weigert te vertrekken.
Een aanvraag indienen: De eigenaar doet aangifte bij de politie of het Openbaar Ministerie, met bewijsstukken zoals koopovereenkomst, eigendomsbewijs.
Acties van de autoriteiten: De politie onderzoekt en kan bij redenen direct het pand laten ontruimen. Bij tegenstand volgt gedwongen uitzetting.
Proces: De eigenaar kan schadevergoeding eisen op basis van bewijs of vermoedens. De rechter stelt de schadevergoeding vast, inclusief immateriële schade.
Conclusie
Artikel 634bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht, ingevoerd in 2025, verbetert sterk de rechten van huiseigenaren. Illegale bewoning wordt nu zwaar bestraft met gevangenisstraffen tot zeven jaar. Versnelde uitzettingsprocedures en de mogelijkheid tot schadevergoeding maken het een cruciaal instrument voor de bescherming van privé-eigendommen. Artikel 648bis, dat witwassen betreft, is daarentegen gericht op een heel ander misdrijf, namelijk het legaliseren van criminele opbrengsten.
