Bezetting van andermans eigendom: wat is er veranderd met de invoering van artikel 634bis?

Bezetting van andermans eigendom: wat is er veranderd met de invoering van artikel 634bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht?

Met de invoering van artikel 634 bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht, als onderdeel van het Veiligheidsdecreet van 2025 (Wet nr. 80 van 9 juni 2025), heeft Italië een nieuw strafbaar feit ingevoerd, gericht op de bestrijding van illegale bewoning van woningen. Deze wet, die op 12 april 2025 in werking trad, voorziet in strengere maatregelen ter bescherming van de rechten van huiseigenaren en versnelde procedures voor het herstel van hun rechten. Hieronder vindt u een gedetailleerde uitleg van de veranderingen, de maatregelen die nu van kracht zijn en de impact op zowel eigenaren als overtreders.

Wat bepaalt artikel 634bis van het Strafwetboek?

Artikel 634bis stelt de illegale bezetting of het behoud van woonruimte strafbaar, evenals handelingen die de rechtmatige eigenaar of huurder verhinderen weer toegang te krijgen tot hun woning. Belangrijkste bepalingen:

1. Straf voor illegale bewoning van onroerend goed :
   • Personen die illegaal een woning bewonen of de toegang van de eigenaar tot de woning belemmeren, kunnen worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 tot 7 jaar .
   • Dezelfde sancties gelden voor personen die zich door frauduleuze middelen (bijvoorbeeld door gebruik te maken van frauduleuze constructies of fictieve gronden) een onroerend goed toe-eigenen en dit overdragen aan derden.
2. Doel van het misdrijf :
   • We hebben het over residentieel vastgoed dat gebruikt wordt als woonplek (bijvoorbeeld appartementen, huizen).
   • De overtreding omvat zowel het fysiek in beslag nemen van het eigendom door middel van geweld of bedreigingen, als het in bezit hebben ervan zonder wettelijke bevoegdheid.
3. Het doel van de norm :
   • Het hoofddoel van dit artikel is om de bescherming van de rechten van huiseigenaren te versterken, het proces van teruggave van eigendommen te versnellen en schade te compenseren.

Hoe verschilt dit van eerdere normen?

Vóór de invoering van artikel 634bis werden gevallen van illegale bewoning van onroerend goed geregeld door artikel 633 van het Wetboek van Strafrecht ("Inbreuk op grond of gebouwen"). Deze bepaling was echter algemener en minder effectief, omdat:

• Ze richtte zich niet uitsluitend op residentieel vastgoed.
• De procedures voor de teruggave van eigendommen via de civiele rechter waren lang en ingewikkeld.
• Vaak waren eigenaren jarenlang bezig om illegale huurders te verwijderen.

Het nieuwe artikel 634bis legt de nadruk op versnelde procedures en strengere straffen, waardoor de bescherming van eigendomsrechten aanzienlijk wordt vereenvoudigd.

Welke vernieuwingen hebben eigenaren ervaren?

Het Veiligheidsbesluit van 2025 biedt vastgoedeigenaren nieuwe instrumenten om hun rechten te beschermen:

1. Versnelde uitzettingsprocedures :
   • Nadat u een klacht heeft ingediend over illegale bewoning van onroerend goed, heeft de politie het recht om onmiddellijk een bezoek te brengen aan het onroerend goed als er reden is om aan te nemen dat de bewoning illegaal is.
   • De rechter kan een onmiddellijk ontruimingsbevel uitvaardigen, wat de tijd die nodig is om de rechten van de eigenaar te herstellen aanzienlijk verkort.
   • Indien de overtreder weigert het pand te verlaten of zich verzet, kan de politie, met toestemming van de officier van justitie, het pand met geweld ontruimen.
2. Schadevergoeding :
   • De eigenaar heeft het recht om schadevergoeding te eisen voor schade veroorzaakt door illegale bewoning. Schade wordt als vermoedelijk beschouwd, wat betekent dat de eigenaar alleen het feit van bewoning hoeft te bewijzen (conform jurisprudentie, bijvoorbeeld arrest nr. 12879 van het Hof van Cassatie van 14 mei 2024).
   • Het bewijs van de schade kan worden geleverd in de vorm van vermoedens (artikel 2727 van het Burgerlijk Wetboek), wat de procedure vereenvoudigt.
3. Vaste vergoeding :
   • Indien de eigenaar de omvang van de schade niet nauwkeurig kan aantonen (bijvoorbeeld omdat er geen concrete gegevens over de schade zijn), kan de rechter de hoogte van de schadevergoeding naar billijkheid vaststellen (artikel 1226 van het Burgerlijk Wetboek).
   • Meestal wordt het bedrag berekend op basis van de marktwaarde van de huur voor de periode van onrechtmatige bewoning. De rechter kan bijvoorbeeld een schadevergoeding van € 200 per maand onrechtmatige bewoning toekennen.
4. Vergoeding voor immateriële schade :
   • De eigenaar kan een schadevergoeding eisen voor immateriële schade , zoals emotioneel leed of ongemak veroorzaakt door de schending van rechten.
   • Bij een strafrechtelijke veroordeling is het bewijzen van dergelijke schade eenvoudiger, aangezien de rechtbank de overtreding al heeft vastgesteld. Anders moet de eigenaar bewijs leveren waaruit blijkt dat de overtreding als een misdrijf had kunnen worden aangemerkt.

Voor wie zijn de nieuwe regels gunstig?

De nieuwe regels zijn van toepassing op:

• Eigenaars van onroerend goed waarvan de huizen of appartementen illegaal worden bewoond.
• Legale huurders die door toedoen van derden geen toegang hebben tot hun woning.
• Verhuurders die te maken krijgen met huurders die hun huur niet betalen en die weigeren hun woning te verlaten nadat de huurovereenkomst is beëindigd.

Wat is artikel 648bis van het Wetboek van Strafrecht?

De tekst vermeldt artikel 648bis , dat een heel ander soort misdaad reguleert: witwassen . Dit artikel houdt niet direct verband met de illegale bezetting van onroerend goed, maar het is belangrijk om de essentie ervan te verduidelijken om verwarring te voorkomen:

1. De essentie van de misdaad :
   • Artikel 648-bis voorziet in straffen voor handelingen die gericht zijn op het legaliseren van geld, eigendommen of andere waardevolle zaken die zijn verkregen als gevolg van criminele activiteiten (bijvoorbeeld diefstal, fraude, drugshandel).
   • Het gaat hier om pogingen om de illegale herkomst van activa te verhullen, zodat ze legaal lijken.
2. Straf :
   • Gevangenisstraf van 4 tot 12 jaar .
   • Boete van 5.000 tot 25.000 euro .
3. Voorbeelden van witwassen :
   • Substitutie van activa : het ruilen van illegaal verkregen geld of eigendommen voor andere activa.
   • Overdracht van activa : de overdracht van illegale gelden tussen personen of de overdracht van onroerend goed, bedrijven of roerende goederen.
   • Verbergen van herkomst : elke handeling die het moeilijk maakt om activa aan een misdaad te koppelen.

Waarom is de nieuwe norm belangrijk?

Artikel 634bis en de daarmee samenhangende procedures hebben betrekking op een aantal belangrijke kwesties:

• Versnelling van het uitzettingsproces : verhuurders hoeven niet langer jaren te wachten tot ze hun eigendom terugkrijgen.
• Hogere straffen : Zware straffen (tot 7 jaar gevangenisstraf) moeten potentiële overtreders afschrikken.
• Schadevergoeding : de mogelijkheid om zowel materiële als immateriële schade te vergoeden, maakt de bescherming van de rechten van huiseigenaren effectiever.

Hoe werkt dit in de praktijk?

1. De eigenaar ontdekt illegale bewoning :
   • Bijvoorbeeld als het appartement zonder toestemming wordt bewoond, of als de huurder na afloop van het contract weigert de woning te verlaten.
2. Een aanvraag indienen :
   • De eigenaar doet aangifte bij de politie of het Openbaar Ministerie en levert daarbij bewijsstukken waaruit blijkt dat hij recht heeft op het onroerend goed (bijvoorbeeld een koopovereenkomst, een uittreksel uit het register).
3. Acties van de autoriteiten :
   • De politie zal de omstandigheden onderzoeken en kan, indien er aanleiding toe is, onmiddellijk bevelen dat het pand ontruimd moet worden.
   • Als de dader zich verzet, gaat de politie, met toestemming van de officier van justitie, over tot gedwongen uitzetting.
4. Proces :
   • De eigenaar kan een claim voor schadevergoeding indienen door bewijs te leveren of door zich te beroepen op veronderstellingen.
   • De rechter bepaalt de hoogte van de schadevergoeding, inclusief eventuele immateriële schade.

Conclusie

Artikel 634bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht , ingevoerd in 2025, heeft de bescherming van de rechten van huiseigenaren aanzienlijk versterkt. Illegale bewoning van een woning is nu een strafbaar feit, bestraft met maximaal zeven jaar gevangenisstraf. Versnelde uitzettingsprocedures en de mogelijkheid om schadevergoeding te verkrijgen, maken deze bepaling tot een belangrijk instrument voor de bescherming van privé-eigendommen. Artikel 648bis, dat betrekking heeft op het witwassen van geld, reguleert daarentegen een heel ander soort delict, namelijk de legalisatie van criminele opbrengsten.